آمارها و گزارش هاي روانشناسان و دادگاه هاي خانواده نشانمي دهد در دهه گذشته گرايش به خيانت به همسر در جامعه مابسيار افزايش يافته است.
روانشناسان و متخصصان، از بين رفتن عشق و علاقه، عدم جذابيت همسر، سهلانگاري همسر، هوسراني، عقده هاي جنسي، اخلاق و رفتار غيرقابلتحمل همسر، بي خطر شمردن خيانت، زياده خواهي و تنوع طلبي را از دلايلاصلي خيانت و بي وفايي همسران به يکديگر مي دانند.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني شبکه خبر اکنون با بحرانيشدن اين مسئله به طرح و ريشه يابي وعللي که در اين امر دخيل هستند،پرداخته ايم. در زمينه دلايل، نقش جامعه، انواع خيانت و عکسالعمل همسران نسبت به اين ناهنجاري اخلاقي با دکتر محمد کاظم عاطفوحيد، روانشناس و عضو هيئت علمي انستيتو روانپزشکي تهرانگفتگو کرده ايم.
خيانت بين همسران در حال حاضر به چند شکل ديده مي شود؟
- خيانت در رابطه خانوادگي داراي انواع و اقسام مختلفي است کهعبارتند از:
1- سردي روابط: وقتي بين زوج ها روابط محبت آميز، عاطفي و هيجاني کممي شود و ديگر خبري از احساس شور و عشق اوليه نيست، در اين زمانممکن است يکي از زوج ها وارد رابطه خيانت آميز شود.
2- سرد شدن نسبت به ظاهر يکديگر: در زندگي زناشويي افرد بهتدريج ممکن است نسبت به ظاهر همسرشان دلسرد شوند يا اينکه جذابيت هايفرد مقابل برايشان يکنواخت و تکراري شده باشد.
3- اعتماد به نفس پايين و خودانگاره منفي نسبت به خود:افراد براي آنکه عزت نفس و خودانگاره شان را حفظ و تقويت کنند،مي کوشند از طريق رفتارهايشان نشان دهند عزت نفس شان بالاست و در اينزمينه مشکلي ندارند. اين دسته از اشخاص به دنبال رابطه هايي خارج ازسيستم خانواده مي گردند تا خودشان را اثبات کنند. البتهگاهي هم فرهنگ ها باعث ايجاد اين تصورات مي شوند. مرد ميخواهد از طريق مردانگي و زن از طريق جذابيت، خود را نشاندهد.
4- داشتن اختلالات و مشکلات روانشناختي: افرادي که دچار يکسري ازاختلالات باليني هستند بيشتر در معرض خيانت به همسرانشان قرار ميگيرند. مثلا اشخاصي که کنترل هاي هيجاني ندارند يا اينکهدچار ضعف شخصيت اند.
5- ازدواج هاي اجباري: زن يا مردي که برخلاف ميل شان و به دليل اصرارخانواده تن به ازدواج مي دهند، احتمال آن که به همسرشان خيانت کنندبيشتر از سايرين است.
6-انتقام گرفتن: زن و شوهر ممکن است به خاطر رنجشي که ازيکديگر دارند دست به انتقام بزنند و راه خيانت را انتخاب ميکنند. مثلا مردي که به همسرش بدبين است و او را تحت فشار قرار مي دهد،همسرش براي انتقام گرفتن از او بي وفايي مي کند. اين مورد درزنان شايع است چرا که دائما زنان به اين فکرند کارهاي بدي را کههمسرشان در حق شان کرده تلافي کنند.
7- برآورده نشدن نيازهاي جنسي: افرادي که در روابط جنسي به مشکل برميخورند به جاي آن که از طريق مشاوره و مراجعه به متخصصان مشکلاتشان راحل کنند، سعي مي کنند به همسرشان خيانت کنند.
8- هيجان خواهي: يکسري از افراد دوست دارند دست به کارهاي پنهانيبزنند چرا که برايشان توليد هيجان مي کند و اين احساس را به دستمي آورند که افرادي زرنگ اند و ديگران نمي توانند اين قضيهرا بفهمند اما اين را بايد دانست بالاخره روزي اين روابط آشکار ميشود.
9- علل اقتصادي: وقتي يکي از همسرها در زندگي مشترک، خواسته هايمادي اش برطرف نمي شود وارد رابطه اي قرار مي گيرد که مرکز توجهاند و نيازهاي اقتصادي شان فراهم مي شود که بيشتر در مورد زنان مصداقدارد.
10- کنجکاوي: گاهي افراد به دليل صحبت سايرين درباره روابط خارجاز سيستم خانواده، به دنبال بي وفايي مي روند و به اصطلاح مي خواهندببينند چه خبر است.
با توجه به عللي که برشمرديد در جامعه امروز ما، کدام يک از دلايل درزمينه خيانت همسران پر رنگ تر است؟
- نمي توان جواب قطعي به اين سوال داد، چرا که ما در زمينه آمارمشکل داريم. در مورد خيلي از پديده ها، تحقيقات محکم، علمي ودقيق انجام نمي شود، لذا با نداشتن آمار نمي توان پاسخ دقيقي داداما اگر بر مبناي تجربيات و مشاوره هاي باليني بگوييم،دلايلي چون هيجان خواهي، سرد شدن روابط از جمله توجه نکردن زنانبه ظاهر خود و مشکلات جنسي نقش هاي پررنگ تري دارند. درمورد مسائل جنسي بايد اشاره کرد به دليل نگاه متفاوت زنان ومردان نسبت به اين قضيه که ممکن است دچار مشکلات جنسي شوند. ازنگاه مردان ارتباط جنسي، نشان دهنده مردانگي است و برايزنان، بعد عاطفي و هيجاني دارد، حال هر کدام از آنان با توجه به ايننگاهي که دارند اگر در روابط زناشويي شان آن ابعاد موردتوجه قرار نگيرد در جايي خارج از روابط خانواده، به دنبالش ميگردند. بايد اين نکته را يادآوري کرد در جامعه کنوني که افرادتحت فشارهاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي هستند، اميد خود را بهآينده از دست مي دهند و به رفتارهايي چون اعتياد يا خيانتگرايش پيدا مي کنند.
جامعه و فرهنگ حاکم بر آن، تا چه حد در افزايش خيانت زن وشوهر نسبت به به هم دخيل هستند؟
- نقش شان، به خصوص در آموزه ها و تربيت هاي گذشته، بسيار زياداست. به عنوان مثال اين فرهنگ در جامعه ما جا افتاده که خيانتمردان قابل قبول تر از خيانت زنان است. اگر مردي خيانت کند،گفته مي شود شيطنت کرده است اما در مورد زن مي گويند مشکلاخلاقي دارد. در جامعه اي که به طور ضمني تعدد زوجات را تاييد مي کندآن هم بدون مسئوليت و تعهد، مسلم است به رواج خيانت کمک مي شود.فشارهاي اجتماعي در جامعه نيز سبب استرس مي شود و اين استرس رويزندگي تاثير مي گذارد و منجر به اختلالات زناشويي و تعارضاتمي شود. برخي از افراد براي رها شدن از اين استرس ها مي خواهند آرامشرا در رابطه ديگر جستجو کنند. وقتي جامعه آستانه تحملش را نسبتبه اين دسته از رفتارهاي غيرمعقول بالا مي بردو هيچ راهکاري برايجلوگيري از آن ارائه نمي دهد، زشتي اين مسئله از بين مي رود و ماخيانت را چه در دوران پيش از ازدواج يا بعد از ازدواج ميبينيم.
خيانت به همسر تا چند سال گذشته بيشتر از طرف مردان بود اماامروزه شاهد هستيم زنان نيز به اين ناهنجاري اخلاقي روي آورده اند، ازنظر شما دليل اين موضوع چيست؟
- زماني که مردان در گذشته خيانت مي کردند، زنانشان براي مقابلهبا نارضايتي شوهر، خود را وقف امور خانواده مي کردندو از اين طريقتحملشان را بالا مي آوردند و پيش خود مي گفتند واقعيتزندگي همين است، مردان همه اينگونه اند اما امروزه با توجهبه اطلاعاتي که از رسانه هاي مختلف کسب کرده اند و اينکه در جامعهحضوري پررنگ دارند، درصدد تغيير تابوهاي گذشته برآمدهاند. برنامه هاي تلويزيوني ماهواره نيز به اين وضعيت دامن زده است.اين برنامه ها که معمولا با توجه به فرهنگ هاي کشور ديگراست، براي بالا بردن جذابيت و هيجان، به پخش فيلم و سريال هاييمي پردازند که تمرکز اصلي روي خيانت است، همه به هم خيانت ميکنند و هيچ اتفاقي نمي افتد و تبعاتي نيز ندارد و نشان دادناينگونه از برنامه ها سبب مي شود خيانت، زشتي خود را در خانوادهاز دست بدهد.
آينده خيانت در جامعه را چگونه مي بينيد؟
- با توجه به شرايط خاص جامعه مان، آينده درخشاني را در زمينه ازدواجنخواهيم داشت چرا که سياستمداران و سياستگذاران و متخصصانبه اين مسئله از ديدگاه علمي نگاه نمي کنند و آسيب شناسيدقيقي انجام نمي دهند که برمبناي آن راهکار ارائه دهند. فقط روش هايضربتي مقطعي است که نمي تواند عملکرد موفقي داشته باشد. چيزي کهروي زمين است به زير زمين خواهد رفت و از بين نمي رود و پنهانيتر خواهد شد.
زماني که همسر با خيانت زن يا شوهرش روبرو شد، از منظر شما مناسبترينعکس العملي که بايد نشان داد، چيست؟
- در ابتدا آرامش خود را حفظ کنند و سريع واکنش نشان ندهند. بايد ايناجازه را به خود بدهند چند روزي از اين مسئله بگذرد و درفرصتي مناسب با همسرشان اين موضوع را مطرح کنند، دلايل اين اتفاقات رابررسي کنند، علت اين رفتار را بيابند و نگاهي به رفتار وعملکردهاي خودشان در زندگي مشترک داشته باشند. از تصميمگيري هاي عجولانه بپرهيزند. بيشتر افراد وقتي با اين وضعروبرو مي شوند فورا از طلاق حرف مي زنند. بهترين کار اين است بعد ازماجرا، سراغ مشاور بروند و مسائل را حل کنند و يک بازنگري دررابطه شان داشته باشند. با همه اين موارد اگر ديديد شرايطزندگي فعلي تان سخت است، در نظر بگيريد اگر جدا شويدآيا شرايط بهتر مي شود يا بدتر.
آيا ازدواج هايي را که بر اثر خيانت زن يا مرد تخريب شده است، مي تواندوباره ترميم کرد؟
- بله. البته به دلايل خيانت کردن بستگي دارد. مثلا اگردليل خيانت سرد شدن روابط نسبت به هم باشند مي توانند با کمک مشاور،رابطه را بهتر کنند. به هر حال خشم و عصبانيتي که در افراد قربانيخيانت ايجاد مي شود با تامل حل و فصل خواهد شد.
بهترين کمکي که به فرد آسيب ديده از بي وفايي همسر مي توان کردچيست؟
- بايد به آنها گفت بلافاصله خودشان را محاکمه نکنند، مقصرنشمارند و قبول کنند اين رفتاري است که رخ داده و حقشان است کهدچار خشم و عصبانيت شوند. بايد حتما آنها را به روانشناس ارجاعداد، چرا که مشاور به فرد آسيب ديده کمک مي کند به اين مسئله ازنگاه واقع بينانه تر بنگرد. گاهي ممکن است اين دسته ازافراد دچار اختلالات افسردگي و اضطرابي شوند که نياز بهدارودرماني دارند. بايد به اين اشخاص اميدواري داده شود احتمال ترميموجود دارد، هر چند که زمانبر است.
همسران چگونه بايد زندگي شان را از خطر خيانت و بيوفايي همسران حفظ کنند؟
- اول اينکه زن و مرد بايد در انتخاب همسر دقت کنند و فقط بر اساس يکبعد مانند زيبايي يا پول ازدواج نکنند چرا که در طول زماناين ابعاد در نظر زن و شوهر عادي مي شود. پس بايد حتما يکسرياصول در انتخاب شريک زندگي شان در نظر بگيرند. دوم اينکهزماني که زن و شوهر ازدواج کردند نبايد فکر کنند حالا همه چيزدرست است. زندگي مشترک نياز به توجه و تقويت دارد. ازدواج مانندگياهي است که بايد به آن رسيد تا رشد پيدا کند. وقتي دختر وپسر با يکديگر ازدواج کردند مثل آن است نهالي را کاشتهباشند و اگر آبياري نشود، خشک مي شود. توصيه ام اين است که افرادپس از ازدواج خاطرات خوب خود را با يکديگر مرور کنند واينکه ازدواجشان براساس عشق و علاقه بوده است راهميشه زندهنگهدارند.
