قانوني در راديولوژي در مورد زنان باردار مطرح است که به آن «قانون 10روز» گفته ميشود. منظور از اين قانون جلوگيري از تابش اشعهبه جنيني است که تازه تشکيل شده باشد و در زناني مطرح ميشود که در سنباروري بوده و به هيچوجه از روشهاي ضدبارداري استفادهنميکنند



ماههاي بارداري دوراني است که مادران مراقبند تا مبادا دارويي مصرفكنند كه سلامت خود و جنينشان را تهديد كند و عواقب جبران ناشدني برايآنها به همراه داشته باشد. اين حساسيت درباره تجربه انواع راديولوژي وتصويربرداري با اشعه ايكس نيز صادق است. بسياري از مادران جوان كهنخستين بارداريشان را تجربه ميكنند نميدانند اگر در اين دوراننياز به راديوگرافي و تصويربرداري پيدا کنند، چه بايدبکنند؟ آنها نميدانند چطور بر دودلي و شکشان براي انجام آن غلبهکنند!از آنجا که راديولوژي انواع مختلفي دارد و داروهايي نيز برايانجام آن حين يا قبل از تصويربرداري توسط فرد مصرف ميشود، بهتر استآگاهي لازم درباره عوارض راديولوژي و زمان مناسب و نحوه انجام آنوجود داشته باشد تا ميزان ريسک صدمه به جنين به پايينترين حد خودبرسد.
در اين شرايط جاي نگراني نيست
در سونوگرافيهاي تشخيصي از انتقال امواج صوتي با فرکانسهاي مشخصاستفاده ميشود. سونوگرافي شکلي از پرتوتابي است که سببانتقال انرژي ميشود و در شدتهاي بسيار بالا احتمال آسيبديدگيبافتهاي انسان در اثر حرارت وجود دارد. با وجود اين در محدوده کمشدتتصويربرداري سونوگرافي، استفاده از اين روش، هيچگونهخطر جنيني به اثبات نرسيده است ولي در سونوگرافيهاي داپلر ورنگي از شدتهاي بالاتر انرژي استفاده ميشود. با وجود اين در اينموارد نيز در صورت استفاده از پالسهاي کمشدت، هيچ گونهاثر جنيني رخ نميدهد.

تجهيزات سونوگرافي بايد مجهز به نمايشگر ويدئوييميزان انرژي باشد تا از استانداردهاي تعيين شده فراتر نرود. در اينموقعيت و به شرط رعايت استانداردهاي لازم خطري جنين را تهديد نميكند.اگر اين شاخصها کمتر از محدوده خطر باشد هيچگونه آسيبيدر پي نخواهد داشت. با اين حال منطقي به نظر ميرسد ازسونوگرافي فقط در موارد ضروري مورد تجويز پزشک استفادهشود.

بيشتر روشها بيخطرند
روشهاي تصويربرداري که در دوران بارداري به عنوان اقدامات کمکي برايتشخيص و درمان مورد استفاده قرار ميگيرند، شامل سونوگرافي وراديوگرافي هستند که ميان اين روشها راديوگرافي بيشتريننگراني را به همراه دارد. برخي از اين اقدامات قبل از تشخيصمراحل نخست بارداري انجام ميشود ولي خوشبختانه اکثر روشهايراديوگرافيک تشخيصي با خطر همراه نيستند.

آثار قطعي و تصادفي اشعه
تماس با اشعه ايکس ممکن است در اثر ايجاد اضطراب در بيمار ياپزشک، سبب سقط درماني بيمورد شود و ربطي به اشعه ندارد. آثاربيولوژيک اشعه ايکس در اثر نوعي واکنش الکتروشيميايي به وجود ميآيد کهممکن است سبب آسيب بافتي شود. اشعه در دوزهاي زياد ميتواند سبب مشکلاتژنتيک و خطرهاي توليدمثل در جنين شود که يکسري از آنها آثار قطعيهستند که ممکن است موجب ناهنجاريهاي مادرزادي، محدوديت رشد جنين،عقبماندگي ذهني و سقط شوند و ديگري آثار تصادفي است که ممکناست سبب بيماريهاي ژنتيک و سرطانزايي شوند.

دوز اشعه را چه چيز مشخص ميكند
هنگام محاسبه دوز پرتوهاي اشعه ايکس بايد عوامل متعددي درنظر گرفته شوند از جمله نوع بررسي تشخيصي، نوع و عمردستگاه، فاصله عضو هدف از منبع اشعه، ضخامت عضوي از بدن که اشعهاز آن عبور ميکند و روش يا تکنيک مورد استفاده براي مطالعه. در بررسي،آن دسته از اعضاي بدن مادر که بيشترين فاصله را از رحم دارند مانندسر، دوز بسيار اندکي به جنين ميرسد. هنگامي که ميخواهيم در مورددوز رادياسيون در يک مورد خاص تصميمگيري کنيم، بايد از مشاوره بامتخصص فيزيک پزشکي بهره بگيريم.

راديولوژي كدام عضو پرخطر است
در دوران بارداري راديوگرافي قفسه سينه رايجترين مطالعه محسوبميشود که در موارد استفاده از آن، تماس جنين با اشعه بسيار اندک استولي راديوگرافي شکم با دوز بالاتري همراه است چون جنينمستقيما در معرض تابش قرار ميگيرد. در عکسهاي رنگي کليهچون تعداد زيادي عکس گرفته ميشود دوز بالايي از اشعه بهجنين وارد ميشود. در اکثر راديوگرافيهايي که در پي تصادفاتو ضربه استفاده ميشوند مانند اندامها، جمجمه و دندهها، دوز اندکي ازاشعه به جنين ميرسد چون فاصله زيادي از جنين دارد. مطالعات نشانميدهد که بيشترين افزايش خطر عقبماندگي ذهني شديد مربوط به تماسبا اشعه در هفتههاي 8 تا 15 است. در جنين انسان که سن آن کمتر از 8هفته يا بيش از 25 هفته است، در دوزهاي بالاتراشعه هم، افزايش ثابتشده عقبماندگي ذهني ديده نشده است.

اگر بعد از راديوگرافي متوجه شديد بارداريد...
اگر بعد از انجام راديوگرافي فردي متوجه باردارياش شود،نبايد کار خاصي انجام دهد. اگر مادري همچنان نگرانسلامت جنين خود است و حتي به سقط جنين فکر ميکند بايد از پزشکمتخصص بخواهد مقدار اشعه تابيده شده را مشخص کند. بهتر است بيشتر از 5واحد اشعه به بدن مادر تابانده نشود و در بيشتر موارد ميزان اشعه کمتراز اين مقدار است.

قانون 10 روز کدام است؟
قانوني در راديولوژي در مورد زنان باردار مطرح است که به آن«قانون 10 روز» گفته ميشود. منظور از اين قانون جلوگيري ازتابش اشعه به جنيني است که تازه تشکيل شده باشد و در زناني مطرح ميشودکه در سن باروري بوده و به هيچوجه از روشهاي ضدبارداري استفادهنميکنند. اين قانون از نظر زمانبندي شامل روزهايي است كه پس ازتخمكگذاري پيش ميآيد. به عنوان مثال اگر خانمي سيكل 28روزه داشته باشد چون تخمكگذاري او به طور معمول در روزهاي2±14 انجام ميشود، اعتقاد براين است که 14 روز اول بارداري بهترينزمان براي تهيه راديوگرافيهاي غيراورژانسي از ناحيه لگن وشكم بيمار باردار است. در افراد با سيكل 30روزه يا 26 روزه زمانتخمكگذاري متغير بوده و زمان تخمکگذاري اين افراد بهترتيب2± 15 ،2 ± 13 است. به طور كلي از شروع عادت ماهانه تا 10 روزبعد ميتوان با خيال راحت راديوگرافي کرد كه به قانون 10 روزمشهور است.

قانون 28 روز چه ميگويد؟
در حال حاضر قانون 28 روز جايگزين قانون 10 روز شده است. طبق اينقانون، از شروع عادت ماهانه تا 28 روز ميتوان تابشگيري انجام دادکه در راستاي قانون همه يا هيچ است. به اين معني که در اين مقطعتابشگيري يا باعث مرگ جنين يا زنده ماندن آن بدون هيچآسيبي ميشود.

اين موارد را رعايت کنيد
* در صورت اصرار پزشک مبني بر انجام راديوگرافي يااورژانسي بودن ضمن اطلاع به پزشک مربوطه، حداکثر مراقبت و محفاظتبيمار در برابر اشعه بايد به عمل آيد.

* از جمله موارد حفاظتي که بايد به آن توجه داشت ايناست که راديوگرافي از بيمار در10 روز اول قاعدگي انجامشود.

* از پوشش سربي تا آنجا که براي تصوير اختلال ايجادنکند، استفاده شود و با پرتو محدود و افزايش فاصله تيوب انجامشود.

* از پزشک بخواهيد حتيالامکان از روشهاي ديگرتصويربرداري که بدون اشعه ايکس است، استفاده کند.

* در صورت بارداري حتما عبارت « lmp» را روي برگهدرخواست راديولوژي ذکر کنيد.



0

ویژگی های خانواده های سالم و زوج های خوشبخت