چرخه قاعدگي طبيعي:
- يک زن بطور طبيعي هر 22 تا 35 روز يکبار قاعده ميشود. (بطور متوسط28 روز يکبار) - نخستين قاعدگي (MENARCHE) معمولا در سن 9 تا 16سالگي روي ميدهد.(بطور متوسط در سن 13-12 سالگي) - نخستينقاعدگي معمولا 2 سال پس از ظهور و رشد سينه ها و 6-4 ماهبعد از رشد موهاي زير بغل و ناحيه تناسلي آغاز ميگردد. -قاعدگي در سن 60-45 سالگي متوقف ميگردد که يائسگيناميده ميگردد. - چرخه قاعدگي در دختران تازه به بلوغرسيده نامنظم ميباشد که به مرور زمان منظم ميگردد. سيکلقاعدگي در دختران نوجوان از 21 روز تا 45 روز متغيير ميباشد. -چرخه قاعدگي در آستانه يائسگي نيز نامنظم ميگردد.- قاعدگي طبيعي 7-3 روز بطول مي انجامد. - بطور طبيعي در هرقاعدگي 35 تا 80 ميلي ليتر خون از بدن دفع ميگردد. - در هرقاعدگي بطور متوسط 16 ميلي گرم آهن از بدن دفع ميگردد.- خون دفع شده به همراه بافت تخريب شده لايه پوشاننده رحمبرنگ قرمز روشن، قرمز تيره و يا قهوه اي تيره ميباشد. خونريزيهمراه با لخته هاي خون کوچک و سياه رنگ طبيعي است. - طيقاعدگي خيس شدن 6-5 پد (نوار بهداشتي) و يا تامپون درروز طبيعي است. - سيکل قاعدگي توسط هيپوتالاموس و غدههيپوفيز کنترل ميگردد. - براي آنکه يک زن از سيکلقاعدگي طبيعي و منظمي برخوردار باشد بايستي عملکردهيپوتالاموس، غده هيپوفيز، تخمدانها و رحم کاملا طبيعيباشد.
- همچنين آناتومي دستگاه تناسلي زن بايستي نرمال باشد تاخون بتواند بسهولت از بدن دفع گردد. اختلالات قاعدگي: 1-فقدان عادت ماهانه (آمنوره)(AMENORRHEA): *اختلالات قاعدگي-آمنوره اوليه: يکي ازاختلالات قاعدگي آمنوره اوليه است وهنگامي ست که دختر نوجوان نخستين عادت ماهانه خود را تجربهنميکند. (فقدان کامل قاعدگي در زمان بلوغ).
در صورتي که دختري در سن 16 سالگي قاعده نشده باشد و يا تا سن 14سالگي صفات ثانويه جنسي در وي پديد نيامده باشد، ميبايست بهپزشک مراجعه کند. علل آمنوره اوليه بلوغ ديررس ميباشد که دردختران ورزشکار و يا خيلي لاغر شايع ميباشد. نابهنجاريهاي مادرزادينظير غير طبيعي بودن ساختمان اعضاي تناسلي و يا فقدان آنها، مسدودبودن کامل پرده بکارت و نشانگان ترنر(TURNER SYNDROME)-اختلالات غدد درونريز، اختلالات تغذيه اي و بيماريهاي عمومي بدن نيزدر بروز آمنوره اوليه دخيل ميباشند. *آمنوره ثانويه:يکي از اختلالاتقاعدگي آمنوره ثانويه است و هنگامي ست که زن قبلاقاعدگي را تجربه کرده است اما ناگهان قاعدگي وي قطع ميگردد.
علل آمنوره ثانويه که يکي از اختلالات قاعدگي است عبارت است از:1-حاملگي. 2-شير دهي. 3-يائسگي و يا يائسگي پيشرس(پيش از 40 سالگي). 4-جراحي و برداشتن رحم(هيسترکتومي) وتخمدانها. 5-قطع مصرف قرصهاي ضد بارداري و يا ديگر روشهايجلوگيري از بارداري هورموني. 6-مصرف قرصهاي ضد بارداري.7-تومورهاي غده هيپوفيز. 8-اختلالات تغذيه اي نظير پرخوريعصبي وبي اشتهايي عصبي.
9-مصرف برخي داروها مانند کورتيکواستروئيدها و داروهاي ضدافسردگي. 10-اختلالات و نارساييهاي تخمداني. کيست و تومورهايتخمداني. 11-اختلالات غدد درون ريز نظير نشانگانکوشينگ(CUSHING`S SYNDROME) که در آن سطح کورتيزول و هورمونآدرنال(فوق کليوي) افزايش مي يابد. و يا کم کاري و پر کاريتيروئيد نيز از علل اين نوع از اختلال قاعدگي است. 12-استرس ها وتنشهاي جسمي و عاطفي. استرسهاي ناشي از سفر، شغل و يا امتحان دادن نيزاز علل ديگر اين نوع از اختلالات قاعدگي است. 13-کاهش سريعوزن.و يا چربي ناکافي در بدن. 14-چاقي و افزايش وزنناگهاني. ميزان زياد چربي در بدن فرآيند تخمک گذاري رامختل ميکند. 15-ورزش و فعاليتهاي بدني شديد، سنگين و مستمر.16-بيماريهاي مزمن نظير ورم مخاط روده بزرگ(COLITIS)، نارساييکليوي، ديابت کنترل نشده، سل، کم خوني و امراض کبدي نيز از عللديگر اين نوع از اختلالات قاعدگي است. 17-شيمي درماني.18-بيماريهاي مزمن رواني نظير افسردگي. 19-افزايش هورمونهايپرولاکتين و تستوسترون. 20-مصرف مواد مخدر و روانگردان.21-باريک بودن گردن رحم. * قطع يک دوره قاعدگي در صورت رداحتمال حاملگي نياز به مراجعه به پزشک ندارد، اماچنانچه بيش از يک دوره قاعده نشديد حتما به پزشکمراجعه کنيد. 2- خونريزي شديد طي قاعدگي (منوراژ)(MENORRHAGIA):منوراژ يکي ديگر از اختلالات قاعدگي است که به خونريزي شديدو طولاني مدت قاعدگي اطلاق ميگردد. علائم اين نوع اختلالقاعدگي عبارتند از : 1-طول کشيدن قاعدگي بيش از 7 روز.2-خيس شدن کامل حداقل يک پد بهداشتي و يا تامپون در يک ساعتو ادامه يافتن اين وضع تا ساعتهاي متمادي. 3-مشاهده لخته هاي خونيبزرگ طي قاعدگي. 4-نياز به تعويض نوار بهداشتي و ياتامپون در طول شب. 5-ايجاد اختلال در فعاليتهاي روزمره مانندخريد کردن و به سر کار رفتن. 6-کم خوني (سرگيجه، ضعف عمومي بدن،رنگ پريدگي) علل منوراژ:(اختلالات قاعدگي) 1-ازتعادل خارج شدن هورمونها. آندومتر (لايه پوشاننده رحم) بيش از حدتوسعه مييابد، بنابراين تخريب و ريزش آن با خونريزي بيشتري همراه است.2-پر کاري و يا کم کاري تيروئيد. 3-فيبروئيد رحمي (تومور خوش خيمرحم) 4-پوليپ رحمي (تودهه اي خوش خيم بروي ديواره رحم)5-کيست رحمي (کيسه هاي پر از مايع خوش خيم) 6-اختلال در عملکردطبيعي تخمدانها. 7-عوارض جانبي استفاده از دستگاه داخلرحمي(IUD). 8-حاملگي خارج رحمي (اکتوپيک) و يا سقط جنين.9-سرطان گردن رحم و يا تخمدانها. 10-مصرف برخي داروها نظيرداروهاي ضد انعقاد خون و ضد التهاب. 11-عفونت و التهاب لگن، رحمو يا مهبل، اندومتريوز (بافت پوشاننده رحم در محلي خارج از رحمرشد مي يابد)، نارسايي هاي کليوي و کبدي و شيمي درماني. 12-فعاليتبدني سنگين و طولاني مدت نيز از ديگر علل اين نوع ازاختلالات قاعدگي است. * از آنجايي که منوراژ منجر به کم خونيميگردد مراجعه به پزشک ضروري است.
3- لکه بيني و خونريزي بين قاعدگي (متروراژ)(METRORRHAGIA): يکيديگر از اختلالات قاعدگي متروراژ است ،لکه بيني و خونريزيخفيف بين پريودها در دختران نوجوان و يا در طي تخمک گذاريدر دختران جوان امري طبيعي است اما مشاوره با پزشک توصيهميگردد. لکه بيني و خونريزي بين قاعدگي درزنان 40 سال بهبالا ميتواند نشانه اغاز دوره پيش يائسگي باشد. علل خونريزيو لکه بيني بين دو چرخه: 1-پوليپ و يا فيبروئيد رحم.واندومتريوز. 2-عفونت مهبل - صدمه وارد شدن به مهبل-خشکي ديواره مهبلبه علت کاهش استروژن پس از يائسگي از ديگر علل اين نوعاختلالات قاعدگي است. 3-عوارض زايمان مانند سقط جنين و ياحاملگي خارج رحمي. 4-نوسانات سطح هورمونها. 5-کم کاري تيروئيد.6-قطع ويا از سر گيري مصرف قرصهاي ضد بارداري و يا استروژنها.7-از عوارض استفاده از دستگاه داخل رحمي(IUD) خونريزي خفيف است.8-مصرف داروهاي ضد انعقاد خون. 9-استرس و تنش. 10-شيردهي در زنانشيرده. 11-سرطان گردن رحم. * لکه بيني و خونريزي بين قاعدگيدر موارد زير خطرناک است : 1-در دختراني که هنوز به سن بلوغ نرسيدهاند و يا کمتر از 10 سال سن دارند. 2-در زناني که بيش از 50 سال سندارند. 3-لکه بيني خفيف در دوران حاملگي طبيعي است اماهرگونه خونريزي بايستي توسط پزشک ارزيابي گردد. 4-لکهبيني و خونريزي بين قاعدگي دردناک،با حجم زياد و طولاني مدت.نکته:مصرف آسپرين مدت زمان و شدت خونريزي را افزايش ميدهدبنابراين از مصرف آن خودداري کنيد. نکته:بيماريهاي تيروئيدي و يا مصرفقرصهاي ضد بارداري از ميزان حجم خونريزي ماهانه شما ميکاهند. 4-قاعدگي دردناک(ديسمنوره)(DYSMENORRHEA): ديسمنوره اوليه:يکيديگر از اختلالات قاعدگي ديسمنوره است، که اين نوع ازاختلالات قاعدگي شامل انقباضات دردناکي است که با نابهنجاريهايفيزيکي همراه نبوده و معمولا 3 سال پس از آغاز نخستينقاعدگي(بلوغ) در خانمها تجربه ميشود. اين درد يا همزمان باقاعدگي و يا از چند ساعت قبل و يا 2-1 روز پيش ازقاعدگي آغاز ميگردد. ديسمنوره اوليه با افزايش سن و ياپس از زايمان کاهش مي يابد. ديسمنوره ثانويه: اين درد داراي يکعلت زمينه اي بوده و با نابهنجاري جسمي نظير اندومتريوز،پوليپ رحمي، عفونت لگن، استفاده از IUD و يا فيبروئيدرحمي همراه است. علايم ديسمنوره که نوعي ديگر از اختلالاتقاعدگي است عبارت است از: 1-درد مبهم، ضربان دار و شبيه دلپيچه در ناحيه تحتاني شکم. 2-دردي که بسمت پايين کمر ورانها کشيده ميگردد. 3-علايم نادر: حالت تهوع و استفراغ-تعريقبدن-سرگيجه-اسهال و يا يبوست-ضعف-افسردگي-اضطراب و تحريکپذيري. علل ديسمنوره اوليه 1- بمنظور کمک به بيرون راندن بافتتخريب يافته رحم، رحم منقبض ميگردد. انقباض عضلات رحم توسطپروستاگلاندينها صورت ميگيرد. افزايش سطح اين شبههورمونها که در التهاب و درد نقش دارند، ديسمنوره اوليه را پديدمي آورد. 2-تنگ بودن گردن رحم.
عوامل تشديد کننده ديسمنوره: استرس+کافئين+نيکوتين+ورزش نکردن+تغذيهنامناسب. نکته: مصرف داروهاي ايبوپروفن، ناپروکسن و مفناميکاسيد توليد پروستاگلاندينها را مهار ميکند. ساير روشهايتسکين ديسمنوره: 1-کاهش مصرف شکر،سديم و کافئين. 2-سيگار نکشيد واز مصرف الکل خودداري کنيد. 3-مصرف مکملهاي کربنات کلسيم و ويتامينB6. 4-مصرف استامينوفن. 5-بطور منظم ورزش کنيد.ورزش کردن باعث ترشحاندروفين ،که يک مسکن درد طبيعي ست، ميشود. 6-حمام آب گرم و ياقرار دادن کيسه آب گرم روي شکم. 7-مصرف قرصهاي ضد بارداري از دردقاعدگي به ميزان قابل توجهي ميکاهد. نشانگان پيش ازقاعدگي(PMS): به مجموعه اي از تغييرات رفتاري،خلقي و جسمي زنانپيش از قاعدگي اطلاق ميگردد. نوع شديد اين اختلال(PMMD) نام دارد که يکي از اختلالات قاعدگي است و فرد را کاملاناتوان ميسازد. علايم و نشانگان اين نوع از اختلالات قاعدگي: (150 علامت براي اين نشانگان از سوي زنان گزارش شده که بهمهمترين و شايعترين آنها اشاره ميکنيم): 1- نوسانات خلقي و رفتاري:افسردگي-تحريک پذيري-خشمناگهاني-گريه-زودرنجي-افزايش ميل جنسي-اضطراب-فراموشکاري-کاهش تمرکز-حساسيت به سروصدا-بيخوابي-خشونت-پرخاشگري-احساس نااميدي-پريشاني وسردرگمي-بي حوصلگي-کسالت. 2-تغييرات فيزيکي:حساس شدن وبزرگ شدن سينه ها-احساس نفخ و پفکردگي-ميگرن-سردرد-ورم دستها و پاها-کمر درد-کاهشانرژي-ضعف-احساس تهوع-گرفتگي عضلات-تکرار ادرار-افزايش وزنبعلت احتباس آب-تغيير در اشتها-درد مفاصل-ويار به خوردن غذاهاي شيرينو ياشور و پر نمک. 3- نشانگان پيش از قاعدگي آسم،آلرژي، صرع و افسردگي را تشديد ميکند.
چه مدت بطول مي انجامد: نشانگان پيش از قاعدگيمعمولا يک روز قبل از قاعدگي ايجاد شده و به محض قاعده شدنخانمها رفع ميگردد.اما آغاز آن در برخي افراد از 7-5 روز قبل ودر برخي از 15 روز قبل از قاعدگي بوده که تا موعد قاعدگيادامه مي يابد. علل نشانگان پيش از قاعدگي: * علت اصليآن ناشناخته است اما عوامل زير را در بروز اين اختلال قاعدگيدخيل ميدانند: 1-نوسانات هورمونهاي استروژن و پروژسترون. 2-تغييردر انتقال دهنده هاي عصبي در مغز نظير:کاهش سطح سروتونين و اندروفين.3-مصرف الکل و يا نوشابه هاي گاز دار. 4-کمبود برخي ويتامينها ومواد معدني. نحوه پيشگيري و درمان: 1-مصرف قرصهاي ضدافسردگي نظير فلوکستين و پاراکستين. 2-مصرف دارويديکلوفناک. 3-مصرف داروهاي ادرارآور(ديورتيکها). 4-استراحت کافي.5-کاهش مصرف شکر و نمک به خصوص يک هفته قبل از قاعدگي. 6-افزايشمصرف غذاهاي پر فيبر، سبزيجات، ميوه ها و دانه هاي کامل. 7-مصرفکلسيم و منيزيوم. 8-مصرف مولتي ويتامين. به ويژه ويتامينها B6 و E.9-حمايت عاطفي از سوي اطرافيان در تعديل اين حالات بسيار موتر است.10-مصرف ادرارآورهاي (ديورتيکهاي) طبيعي مانند: مارچوبه،هندوانهو يا خيار. چند راهکار براي پيشگيري از اختلالاتقاعدگي: 1-وزن خود را کنترل کنيد. 2-چنانچه از قرصهايضد بارداري استفاده ميکنيد آنها را طبق دستور، روزانه در يک ساعت مشخصمصرف کنيد. قرصهاي هورمون درماني نيز همين طور. 3-استرس خود را تحتکنترل در آوريد. 4-از داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي نظيرIBUPROFEN و NAPROXEN استفاده کنيد. چرا که خونريزي قاعدگيرا کاهش ميدهند. مصرف اين قرصها را از روز نخست قاعدگي آغاز و تاپايان قاعدگي ادامه دهيد. 5-از مصرف مشروبات الکلي وسيگار خودداري کنيد. 6-ميان کار و استراحت تعادل برقرار سازيد.7-بطور منظم ورزش و فعاليت بدني سبک داشته باشيد

0

نکاتی راجع به متخصصین زنان